Towary podwójnego zastosowania, dual use – Czyli co każdy eksporter wiedzieć powinien - Kontrola Eksportu

Przez ostatnie lata przyzwyczailiśmy się, iż w Polsce panuje wolność gospodarcza. Nie wszyscy jednak wiemy, że wolność ta może być ograniczona, ze względu na ważny interes Państwa. Za każdym razem kiedy Państwo uważa, że powinno mieć wiedzę lub kontrolę nad obrotem np. danymi towarami, ma prawo, na mocy ustawy, wprowadzić ograniczenia tego obrotu. Przejawem takiej kontroli Państwa nad prowadzeniem działalności gospodarczej jest kontrola eksportu towarów podwójnego zastosowania.

Sprawdź czy podlegasz kontroli eksportu - Czym są produkty podwójnego zastosowania?

Definicję tych produktów wprowadza nam ustawa o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz Rozporządzenie (UE) 2021/821. Zgodnie z tymi aktami prawnymi definicja produktów podwójnego zastosowania jest bardzo szeroka. Produktami podwójnego zastosowania są więc, produkty, włącznie z oprogramowaniem i technologią, które mogą być stosowane zarówno w celach cywilnych, jak i wojskowych, oraz obejmują produkty, które mogą być wykorzystane do projektowania, rozwijania, produkcji lub stosowania broni jądrowej, chemicznej lub biologicznej bądź środków jej przenoszenia, w tym wszystkie produkty, które mogą być użyte zarówno w zastosowaniach niewybuchowych, jak i w jakikolwiek sposób do wspomagania wytwarzania broni jądrowej lub innych urządzeń do wybuchu jądrowego.

Tak szeroka definicja pozwala na stwierdzenie, że tego typu produktami może być praktycznie wszystko co zostało stworzone dla celów cywilnych, niezależnie czy ma postać materialną czy też nie (zarówno towary, technologie, usługi, czy np. pomoc techniczna udzielana nabywcy) i może być zastosowane w określonych celach militarnych wskazanych w Rozporządzeniu UE 2021/821- wymienionych powyżej.

Wyżej wymienione rozporządzenie Unijne obowiązuje we wszystkich krajach Unii Europejskiej w tym w Polsce, bez konieczności powielania zawartych w nim norm w polskich aktach prawnych. Rozporządzenie to składa się z obszernej preambuły, która wskazuje na intencję ustawodawcy w wprowadzeniu ograniczeń eksportu, 32 artykułów stanowiącą główną część regulacji, oraz kilkuset stronnicowego załącznika dokładnie omawiającego jakie wyroby / technologie / działania są uznawane za produkty podwójnego zastosowania.

Ten akt prawny określa także zakres obowiązków które są nałożone na producentów pośredników i eksporterów produktów podwójnego zastosowania oraz jakie są zasady kontroli takich podmiotów. Wraz z wyżej wymienioną ustawą, regulują one zasady związane z wytwarzaniem, obrotem, świadczeniem usług lub pomocy technicznej co do produktów zakwalifikowanych jako produkty podwójnego zastosowania.

Najbardziej szczegółowy element rozporządzenia to załącznik nr I. Załącznik ten podaje m.in. szczegółowe parametry techniczne, które pozwalają uznać dany produkt za produkt podwójnego zastosowania, a także wskazuje wyjątki kiedy pomimo określonych parametrów, produkt nie będzie podlegał rozporządzeniu i ograniczeniom w nich zawartym. Oznacza to, że każdy eksporter produktu, technologii lub usługi powinien sprawdzić przed wprowadzeniem ich do obrotu międzynarodowego czy nie będzie podlegał reżimowi tego rozporządzenia. Konieczność określenia czy dany wyrób, technologia lub działanie podlega pod reżim tego Rozporządzenia oraz wspomnianej wyżej ustawy, jest istotne albowiem nieprzestrzeganie obowiązków z nich wynikających naraża nas na odpowiedzialność karną (do 10 lat pozbawienia wolności) oraz na bardzo dotkliwe kary finansowe – do 200 000 zł. Trzeba podkreślić, że odpowiedzialność karna oraz kary finansowe dotyczą zarówno osób decyzyjnych w danej firmie które dopuściły (nawet nieumyślnie) do naruszenia przepisów o produktach podwójnego zastosowania, jak również dotyczą wszystkich podległych im pracowników wykonujących ich polecenia.

Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w zakresie produktów podwójnego zastosowania, zostałeś pociągnięty do odpowiedzialności karnej z tego tytułu lub nałożono na ciebie dotkliwą karę finansową, zapraszamy do kontaktu.